สารอาหารหมวดคาร์โบไฮเดรตเป็นแหล่งพลังงานสำรองของร่างกาย สามารถหาสารอาหารนี้ได้ในอาหารประเภทแป้ง น้ำตาล เส้นใยอาหาร เช่น ถั่ว ธัญพืช มันเทศ มันฝรั่ง
คาร์โบไฮเดรตมีจุดเด่นอื่นๆ อีก คือ ทำให้อิ่มท้องได้นาน ทำให้ระบบย่อยอาหาร และระบบขับถ่ายทำงานได้ดี จึงช่วยลดโอกาสเกิดอาการท้องผูก อาหารไม่ย่อย หรือหิวบ่อยได้ ส่วนน้ำตาลกลูโคส ซึ่งเป็นน้ำตาลที่ได้จากสารอาหารคาร์โบไฮเดรต คือ พลังงานสำคัญที่ทำหน้าที่ไปเลี้ยงสมอง และเม็ดเลือดแดง ไม่มีสารให้พลังงานอื่นที่สามารถทดแทนได้
การควบคุมระดับน้ำตาลกลูโคสในหลอดเลือดให้อยู่ในปริมาณเหมาะสมเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะหากไม่ควบคุมให้ดี และปล่อยให้ระดับน้ำตาลสูงขึ้น จะเสี่ยงทำให้เกิดโรคเบาหวานได้ นอกจากรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่อย่างพอดี คุณยังควรหมั่นไปตรวจสุขภาพกับแพทย์ เพื่อเช็กระบบต่างๆ และระดับน้ำตาลในร่างกาย ว่าเกินเกณฑ์ หรือมีความผิดปกติใดๆ หรือไม่
เราถูกป้อนชุดข้อมูลเรื่องอาหาร5หมู่ ในแบบเรียนมาตั้งแต่สมัยเด็กๆ แต่วันนี้เราจะเจาะจงลงไปที่คาร์โบไฮเดรต หรือ อาหารจำพวกแป้ง แต่อันที่จริง สารอาหารนี้ยังพบได้ใน ผัก ผลไม้ อีกด้วย
ความสำคัญหลักของคาร์โบไฮเดรต คือให้พลังงาน ส่งต่อไปที่อวัยวะส่วนต่างๆของร่างกาย แต่ทว่าการรับพลังงานมากเกินจำเป็น ส่วนเกินจะถูกแปรสภาพ เพื่อกักเก็บไว้ตามร่างกาย ในรูปของไขมันอยู่ชั้นใต้ผิวหนัง จึงส่งผลให้ดูอ้วนขึ้น ไขมันสำรองนี้ จะถูกนำไปใช้ก็ต่อเมื่อพลังงานใหม่หมดไปลองคิดดูว่าในแต่ละมื้อ คุณรับสารอาหารส่วนเกินมากน้อยแค่ไหน หากว่าเกินก็จะถูกนำไปสะสมไว้แต่ถ้าในแต่ละมื้อ คุณได้พลังงานในสัดส่วนที่พอดิบพอดี พลังงานสำรอง ก็จะไม่ถูกนำมาใช้
นั่นแปลว่า คุณได้อ้วนขึ้นแล้ว!
แต่ถ้าหากคุณต้องการลดคาร์โบไฮเดรต ด้วยการตัดขาดจากการบริโภคแป้งเลย แม้จะลดไขมันสะสมลงได้จริง แต่ก็มีผลข้างเคียงที่ส่งผลสะท้อนมาสู่เราเช่นกัน เพราะการควบคุมแป้งให้เป็นศูนย์เลย จะทำให้ขาดสารอาหารหลายชนิด ถือได้ว่าเป็นความเสี่ยง ซึ่งขัดกับหลักโภชนาการอย่างแรง เมื่องดคาร์โบไฮเดรต กลไกการทำงานของร่างกาย จะส่งผลให้น้ำตาลในเลือดต่ำลง ทำให้ระบบการเผาผลาญทำงานได้ไม่เต็มที่ ซึ่งนำไปสู่ปฏิกิริยาทางเคมี เป็นสาเหตุให้ร่างกาย อ่อนเพลีย วิงเวียน รู้สึกหงุดหงิด อารมณ์ปรวนแปร
การควบคุมน้ำหนักที่ถูก คือ การคำนวณพลังงานที่ต้องใช้ในแต่ละมื้อ หรือ แต่ละวัน และหมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อเผาผลาญพลังงานสำรอง ที่ถูกสะสมไว้ใต้ผิวหนัง ในรูปของไขมันให้ถูกลดลงทอนไป นอกจากนี้การออกกำลังกาย จะเป็นการเสริมสร้างกล้ามเนื้อ ให้ประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น
คาร์โบไฮเดรต ( Carbohydrate) เป็นสารชีวโมเลกุลที่สำคัญที่เป็นองค์ประกอบของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด คำว่าคาร์โบไฮเดรตมีรากศัพท์มาจากคำว่า คาร์บอน (carbon) และคำว่าไฮเดรต (hydrate) อิ่มตัวไปด้วยน้ำ ซึ่งรวมกันก็หมายถึงคาร์บอนที่อิมตัวไปด้วยน้ำ เนื่องจากสูตรเคมีอย่างง่ายก็ คือ (C•H2O) n ซึ่ง n≥3 โดยคาร์โบไฮเดรตจัดเป็นสารประกอบแอลดีไฮด์ (aldehyde) หรือคีโทน (ketone) ที่มีหมู่ไฮดรอกซิล (hydroxyl group, -OH) เกาะอยู่เป็นจำนวนมาก จึงเรียกว่า สารประกอบโพลีไฮดรอกซีแอลดีไฮด์ (polyhydroxyaldehyde) หรือ โพลีไฮดรอกซีคีโทน (polyhydroxyketone) ซึ่งการที่มีหมู่ไฮดรอกซิลในโมเลกุลนั้น ทำให้เกิดการวางตัวกัน และยังสามารถทำปฏิกิริยาหรือสร้างพันธะกับสารอื่น ๆได้ ดังนั้น คาร์โบไฮเดรตจึงมีความหลากหลายทั้งในด้านของโครงสร้างทางเคมี และบทบาททางชีวภาพอีกด้วย หน่วยที่เล็กทีสุดของคาร์โบไฮเดรตก็คือน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวหรือโมโนแซคคาร์ไรด์